PNF
PNF (Proprioceptive Neuromuscular Facilitation) to skuteczna metoda rehabilitacji, która pierwotnie została opracowana z myślą o leczeniu schorzeń neurologicznych, szczególnie mózgowego porażenia dziecięcego. Obecnie udowodniono jej efektywność również w przypadku różnych zaburzeń układu kostno-mięśniowego. Celem metody PNF jest przygotowanie pacjenta do wykonywania codziennych czynności i osiągnięcie jak największej samodzielności. Terapia ta opiera się na neurofizjologicznych zasadach wykonywania ruchów i ich rozwoju w życiu człowieka, wykorzystując te zasady do odzyskiwania utraconych lub kształtowania zaburzonych umiejętności ruchowych.
Metoda PNF wykorzystuje różne funkcje receptorów, co pozwala przyspieszyć reakcje zwrotne z układu nerwowego
Nazwa metody wskazuje na jej charakterystyczne oddziaływania:
- Proprioceptywna: Stymuluje głównie receptory czucia ruchu i pozycji ciała.
- Nerwowo-mięśniowa: Angażuje elementy wspólne między mięśniami a układem nerwowym, takie jak synapsy, jednostki motoryczne i białka mięśniowe.
- Torowanie: Wprowadza elementy nauki motorycznej, motywując pacjenta i pomagając mu osiągnąć nowe funkcje.
Podstawowe zasady rehabilitacji metodą PNF obejmują:
- Odnalezienie najsilniejszych stron pacjenta.
- Wykonywanie ćwiczeń bez bólu.
- Stworzenie sprzyjającego środowiska terapeutycznego.
- Rozpoczęcie terapii od aktywności, które pacjent jest w stanie wykonać.
- Motywowanie pacjenta poprzez pokazywanie efektów terapii i rozwiązywanie problemów.
Terapia PNF polega na zastosowaniu trójwymiarowych wzorców ruchowych w różnych kombinacjach dla różnych części ciała, przy użyciu technik takich jak toniczne skurcze i rytmiczne pobudzanie ruchu, aby osiągnąć pożądane rezultaty rehabilitacyjne.
Metoda PNF – Wskazania i Przeciwwskazania
Wskazania do stosowania terapii PNF w rehabilitacji obejmują:
- Mózgowe porażenie dziecięce.
- Porażenie nerwu twarzowego.
- Dysfunkcje i zaburzenia połykania oraz żucia (dysfagia) w logopedii.
- Stymulacja oddychania.
- Wady postawy ciała, w tym skolioza.
- Choroby nerwowo-mięśniowe, np. SMA.
- Usprawnianie po urazach i kontuzjach.
- Zespoły bólowe.
- Choroby zwyrodnieniowe.
- Rehabilitacja po udarach mózgu.
Przeciwwskazania do wykonywania ćwiczeń metodą PNF obejmują:
- Odmowę współpracy z terapeutą.
- Ciężkie stany chorobowe wymagające hospitalizacji.
- Ostre stany zapalne.
- Gorączka.
PNF w Schorzeniach Neurologicznych
Metoda PNF pierwotnie została stworzona z myślą o pacjentach z chorobami neurologicznymi, takimi jak mózgowe porażenie dziecięce. Jest to skuteczne narzędzie w arsenale metod neurofizjologicznych, które pozwala poprawić jakość życia tych pacjentów, umożliwiając im naukę nowych umiejętności i modyfikację istniejących. Pomaga to w pełniejszym uczestnictwie w życiu codziennym. W przypadku pacjentów neurologicznych, rehabilitację należy rozpocząć jak najwcześniej i prowadzić systematycznie z pełnym zaangażowaniem ze strony terapeuty i pacjenta, co jest zgodne z filozofią PNF. Na przykład po udarze mózgu pomaga odzyskać umiejętność samoobsługi, chodu i samodzielnego zmieniania pozycji, które są głównymi celami rehabilitacji.
PNF w Schorzeniach Ortopedycznych
W przypadku schorzeń ortopedycznych, zespołów bólowych i urazów, głównym celem jest zazwyczaj eliminacja bólu i przywrócenie pacjentowi zdolności do prowadzenia normalnego trybu życia. Metoda PNF, poprzez stosowanie wzorców ruchowych i technik, pozwala na odzyskanie pełnego zakresu ruchu, siły mięśniowej i umożliwia powrót do aktywności, takich jak uprawianie sportu, zwiększenie prędkości chodu czy właściwe trzymanie sprzętu sportowego, jak np. rakieta tenisowa.