Rezonans magnetyczny - kiedy warto go wykonać

Rezonans magnetyczny

Rezonans magnetyczny (MRI) jest badaniem ukierunkowanym głównie na diagnostykę tkanek miękkich. Najczęściej wykonuje się go po takich zdarzeniach jak skręcenia stawów, naderwania mięśni, zerwania więzadeł (np. więzadła krzyżowe w kolanie). Diagnostyka MRI jest niezastąpiona w ocenie tkanek niewidocznych w badaniu USG, np. łąkotek w kolanie. W przypadku kręgosłupa dzięki badaniu rezonansem jesteśmy w stanie precyzyjnie ocenić strukturę krążków międzykręgowych, więzadeł, chrząstki czy rdzenia kręgowego. Rezonans magnetyczny w połączeniu z pełnym badaniem pacjenta jest także najlepszym sposobem na wychwycenie groźnych dla zdrowia i życia problemów, np. nowotworów lub poważnych urazów rdzenia kręgowego. Czy jednak warto wykonywać go w przypadku każdego epizodu bólu pleców?

U wielu osób myślenie o bólu pleców jest następujące: kręgosłup boli, ponieważ coś się zepsuło, coś wypadło, coś się zdegenerowało, a coś się przestawiło (o tym dlaczego „wypadanie” dysku, czyli krążka międzykręgowego jest niemożliwe można przeczytać klikając TUTAJ). Badania wskazują wyraźnie, że u większości osób związek między występowaniem bólu kręgosłupa, a poważnymi zmianami strukturalnymi jest niewielki. Badania przeprowadzone na osobach bez dolegliwości bólowych kręgosłupa [1] pokazały, że aż 80% osób po 50. roku życia ma w obrazie rezonansu zmiany degeneracyjne krążków międzykręgowych. Co to oznacza? Tylko tyle, że kręgosłup się starzeje i nie musi to wpływać na pojawianie się bólu. Każdy organ zmienia się z wiekiem – wątroba, nerki, skóra; nie jest możliwe, aby skóra osoby, która ma 20 lat wyglądała tak samo jak skóra 60-latka. Degenerację krążków międzykręgowych możemy zatem porównać do zmarszczek. Z wiekiem po prostu się pojawiają i nie mamy na to wpływu.

W pracy przeglądowej dostępnych badań [2] wskazano, że terapia ukierunkowana na leczenie zmian strukturalnych widocznych w rezonansie nie miała większej skuteczności niż terapia przeprowadzona tylko na podstawie diagnostyki nieradiologicznej (wywiad i badanie fizjoterapeutyczne). Inne cytowane w pracy przeglądowej badania wskazują także, że występowanie przepukliny krążka międzykręgowego nie koreluje z dolegliwościami bólowymi, a u pacjentów, których poinformowano o wynikach obrazowania rezonansem zaobserwowano mniejszy progres w leczeniu niż w grupie kontrolnej (czyli tej, która nie widziała swoich wyników). To także pokazuje jak świadomość „poważnej” zmiany strukturalnej, świadomość „choroby zwyrodnieniowej” może wprowadzić niepotrzebny strach, skutkujących zmniejszeniem aktywności fizycznej, a tym samym przyczynić się do niepełnosprawności i opóźnić cały proces leczenia.

Wczesne wykonanie rezonansu magnetycznego nie zawsze jest konieczne, a z uwagi na złożoność psychiki pacjenta czasem może, być przyczynkiem do niewłaściwych zachowań, tj. unikanie aktywności fizycznej. Rozwiązaniem jawiącym się jako efektywniejsze jest udanie się do dobrego lekarza lub fizjoterapeuty, który będzie mógł ocenić czy pacjent bezwzględnie wymaga wykonania badań obrazowych przed rozpoczęciem rehabilitacji.

Kiedy należy wykonać rezonans magnetyczny?

Wykonanie rezonansu magnetycznego jest niezbędne w następujących przypadkach:

Wykonanie rezonansu magnetycznego w ciągu pierwszego miesiąca od ostrego epizodu bólowego kręgosłupa bez powyższych objawów nie ma solidnych podstaw medycznych i warto się z nim powstrzymać stosując się do zaleceń lekarzy i fizjoterapeutów.

W przypadku bólu pleców, zarówno ostrego jak i przewlekłego, leczenie powinno obejmować  przede wszystkim indywidualnie dobraną fizjoterapię, edukację pacjenta oraz wspomaganie całego procesu leczeniem farmakologicznym, jeżeli zachodzi taka potrzeba.

Piśmiennictwo

1. Brinjikji W., Luetmer P.H., Comstock B., Bresnahan B.W., Chen L.E., Deyo R.A., Halabi S., Turner J.A., Avins A.L., James K., Wald J.T., Kallmes D.F. and Jarvik J.G. American Journal of Neuroradiology. 2015
2. Wang Y, Wu A.M., Santiago F.R., Nogueira-Barbosa M.H. Informed appropriate imaging for low back pain management: A narrative review. Journal of Orthopaedic Translation. 2018