Rwa kulszowa - czyli tak właściwie co?

Rwa kulszowa – czyli tak właściwie co?

Związek między patologią kręgosłupa lędźwiowego a bólem kończyn dolnych był już zauważony przez starożytnych Greków i Egipcjan. Hipokrates był rzekomo pierwszym, który użył terminu rwa kulszowa (w grece biodro nazywa się „ischios”) [1]. Chociaż rwa kulszowa jest powszechnie używanym terminem, powoduje również powodować zamieszanie, ponieważ używa się jej do opisywania wszelkiego rodzaju bólu pleców lub nóg [2]. W większości przypadków jak i w tym poście rwa kulszowa jest używana do opisania bólu promieniującego w dół od pośladka wzdłuż korzeni nerwów lędźwiowo-krzyżowych.

Patomechanizm

W większości przypadków przyczyną rwy kulszowej jest przepuklina krążka międzykręgowego w odcinku lędźwiowym – korzeń nerwu jest ściskany przez materiał dysku (jądro miażdżyste), który wystaje przez otaczający go pierścień włóknisty w miejscu osłabienia jego sprężystości (wypuklina) [3]. Rzadsze przyczyny to kręgozmyk lub stenoza, czyli zwężenie kanału kręgowego odcinka lędźwiowego. Wspólnym mianownikiem wszystkich tych przyczyn jest fakt, że korzeń nerwu jest uciśnięty, co może skutkować stanem zapalnym. Najnowsze obserwacje wskazują, że to nie tyle nacisk na korzeń nerwowy powoduje rwę kulszową, ale szereg procesów związanych z uciskiem, tj. procesy zapalne i immunologiczne [4].

Diagnostyka

Procedury diagnostyczne opierają się głównie na objawach zgłaszanych przez pacjenta (zebranie dokładnego wywiadu) i wynikach badania funkcjonalnego. Jeżeli podczas wywiadu pacjent nie zgłasza żadnego pojedynczego, dominującego objawu a wyniki badań funkcjonalnych są wciąż niejasne i niewystarczające dla postawienia diagnozy, wtedy wytyczne zalecają, aby wyciągnąć wnioski kliniczne na podstawie ogółu informacji zebranych w gabinecie [5].

Objawy wskazujące na rwę kulszową, którymi należy się zająć podczas zbierania wywiadu, to:

Testy diagnostyczne:

Badanie odruchów:

Dodatkowo, w procesie diagnostycznym bardzo ważne jest wykluczenie poważnych patologii takich jak urazy, nowotwory czy infekcje. W przypadku zaburzeń pęcherza moczowego, utraty napięcia w zwieraczu odbytu i pogorszenia funkcji seksualnych pacjenci powinni być kierowani do natychmiastowej pomocy lekarskiej [5].

Leczenie rwy kulszowej opiera się na terapii manualnej, pozycjach ułożeniowych bezbolesnych, delikatnych ćwiczeniach oraz farmakoterapii. Rwa kulszowa to złożony problem całego ciała, do którego trzeba podejść indywidualnie i który nie ogranicza się do kompresji „wypadniętego dysku” na nerw. Spektrum problemu jest szerokie, jednak badanie, diagnoza, terapia i zmiana nawyków dają dobre rokowania na przyszłość.

Piśmiennictwo

1. Truumees E. A history of lumbar disc herniation from Hippocrates to the 1990s. Clin Orthop Relat Res. 2015;473:1885–1895. 
2. Konstantinou K, Dunn KM. Sciatica: review of epidemiological studies and prev- alence estimates. Spine. 2008;33:2464–2472. 
3. Ropper AH, Zafonte RD. Sciatica. N Engl J Med. 2015;372:1240–1248. 
4. Stafford MA, Peng P, Hill DA. Sciatica: a review of history, epidemiology, patho- genesis, and the role of epidural steroid injection in management. Br J Anaesth. 2007;99:461–473. 
5. Stochkendahl MJ, Kjaer P, Hartvigsen J, Kongsted A, Aaboe J, Andersen M, et al. National Clinical Guidelines for non-surgical treatment of patients with recent onset low back pain or lumbar radiculopathy. Eur Spine J. 2018;27:60–75.